Mag ik de appelsap, s.v.p.?

Appelsiensap of jus d’orange?
Vlamingen kunnen zich ergeren aan de uitspraak van 'jus d'orange' door Nederlanders: sudderans. Ze begrijpen überhaupt niet dat Nederlanders hiervoor een Frans woord gebruiken, terwijl zij spreken van 'appelsiensap', 'sinaasappelsap' (met de klemtoon op 'naas') of (onbegrijpelijk) 'fruitsap'.
Zo vinden Vlamingen het ook raar dat wij Nederlanders 's.v.p.' schrijven en niet gewoon 'a.u.b.', zoals in Vlaanderen.


De of het appelsap?
Over sommige taalkwesties blijf je prakkizeren, maar het komt er niet van om uit te zoeken hoe het zit. Dat had ik met de kwestie 'de of het appelsap?'. De oplossing kwam dit najaar uiteindelijk zomaar in mijn mailbox – handig die Taalpost van Onze Taal:

'Hoewel de meeste woordenboeken alleen het appelsap vermelden, is de appelsap ook mogelijk. Ook bij andere sappen (tomatensap, druivensap, enz.) zijn beide lidwoorden correct. Volgens de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) kunnen woorden die op -sap eindigen, zowel de als het als lidwoord krijgen en is dit verschil "niet-systematisch" (oftewel: er zijn geen duidelijke regels voor).
In de praktijk lijkt er wel een klein gebruiksverschil te zijn. Het sap is vooral een stofnaam, bijvoorbeeld in 'Na het bramen plukken kregen we het sap niet meer uit onze kleren gewassen', of in recepten: 'Voeg het appelsap toe.' De sap wordt gebruikt om een fles of pak sap aan te duiden, een hoeveelheid sap dus: 'Mag ik de appelsap van je?' Maar ook in recepten komt de sap veel voor: 'Voeg de appelsap toe.' Mogelijk ervaren mensen dit – omdat het toch om een afgepaste hoeveelheid gaat, bijvoorbeeld een halve liter – als een eenheid, net als in een pak of fles.'

Mama appelsap
Mama-se mama-sa mama-coosa (uit 'Wanna be startin' somethin'' van Michael Jackson) werd in Nederland Mama-se mama-sa mama appelsap. Zin om nog eens te lachen om misverstane liedteksten (een van mijn favoriete blogonderwerpen)? Ga dan naar YouTube en tik 'mama appelsap'.

Doe 'ns een dichter cadeau!

Het is even gemakkelijk als de thuiskapper, pedicure, leesmap of de verzekeringsagent langs laten komen, zegt de dichter-aan-huis. Laagdrempeliger kan niet: een privéoptreden van een echte dichter, zomaar bij je thuis. Met je vrienden erbij is het natuurlijk gezelliger én goedkoper, maar je kunt hem ook helemaal voor jezelf alleen houden.
Dichter bij een dichter kun je niet komen. Dus boek hem vandaag nog, voor jezelf, of om cadeau te geven! Ga naar www.dichteraanhuis.weebly.com

Zeven Zaventemse zotten in een kaki tutu op het Titicaca

De tongbreker, wie beleefde er als kind geen plezier aan?
- In Nederland hebben we natuurlijk De kat krabt de krullen van de trap.
- Vlaamse kinderen amuseerden zich dan weer met Zeven Zaventemse zotten zullen zes zomerse zondagen zwemmen zonder zwembroek. Zware Zulien's Zuster Zaliger zei: ze zijn zulder zeker zot zeg! Ze zullen zinken; ze zwemmen zonder zwembroek!
- Een bekende Engelse tongue twister: How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?
- En in het Frans de 'tongdraaier': Les chaussettes de l’archiduchesse sont-elles sèches, archi-sèches?


Nog een paar leuke:

Annie maudit tous les animaux qui
Annie maudit les animaux qui l’entourent
Annie maudit tous les animaux qui
Annie maudit les animaux qui l’ennuient

Seule Hélène aimait Alain
autant qu’Alain aimait Hélène
seule Hélène aimait Alain
comme l’aimait Alain
seul Alain aimait Hélène
autant qu’Hélène aimait Alain
seul Alain aimait Hélène
comme l’aimait Hélène

‘Annie’ en ‘Hélène’ zijn refreinen van twee liedjes van de Belgische band Sttellla, waarover meer in een van mijn volgende blogs.
Lees meer leuke Europese tongbrekers in dit artikel of natuurlijk in Wikipedia.

tongue twisters (Engels) -  virelangues (Frans) - Zungenbrecher (Duits) - trabalenguas (Spaans) - scioglilingua (Italiaans)

Naar Kabouter Plop kijken helpt soms wel

Lang heb ik het kunnen verdringen, maar nu komt alles weer boven. Het gelach, het geïmiteer, het voortdurende commentaar. Mijn loodzware tred, iedere keer weer, naar het lokaal waar het allemaal plaatsvond. Jaloers dat ik was op mensen die het wél konden.
Want ik heb een technisch mankement: ik kan de r niet uitspreken.
Bij mijn talenstudie, in België, hoorde een module 'logopedie'. Net als een kuisvrouw met te weinig tijd poetste de Vlaamse logopediste bij de Nederlandse studenten slechts de ergste oneffenheden weg, wellicht inwendig verzuchtend dat het toch nooit wat wordt met die Hollanders. Maar goed, ik deed het geloof ik redelijk, behalve dus die tongpunt-r. Ik kreeg huiswerk mee. Mijn man - toen nog vriend - was er ook streng in: ik moest van hem vijfentwintig keer per dag het woord 'krentenbroodje' oefenen, met rollende r. Ik smokkelde een eind weg: de r sprak ik uit als d. Probeer maar: het lijkt op een échte r! Omdat ik de r aan het eind van een woord sowieso niet kon uitspreken, omdat de tongpunt-r gewoon niet bij mij leek te passen én omdat het niet altijd kaviaar en krentenbrood kan zijn, heb ik het bijltje erbij neergegooid.   
Uiteindelijk kon ik het een plaatsje geven, gesteund door het besef dat ik gelukkig niet gekozen had voor een studie Spaans of Italiaans, maar voor de Franse taal. (De huig-r, weet je wel?)

Ik ging terug naar Nederland, en heb er vervolgens twaalf jaar niet meer aan gedacht.   

Tot deze week. K2 is weer K3 sinds het aantreden van de blonde, mooie, lieve, talentvolle, maar helaas Amsterdamse Josje Huisman. Ik lees in de media: 'Josje lag aanvankelijk onder vuur vanwege haar Amsterdamse tongval'. Songschrijver Miguel Wiels en Studio 100-baas Gert Verhulst vonden toch eigenlijk dat het Hollandse accent 'niet helemaal in het plaatje past'. Josje: "Ik heb dictielessen gevolgd en heb vooral aan mijn 'r' gewerkt, maar je zal altijd blijven horen dat ik een Nederlandse ben. Ik heb elke dag een beetje geoefend en goed naar Karen en Kristel geluisterd. En ja, naar Kabouter Plop kijken helpt soms wel." En dan deze vraag van een Vlaamse journalist: "Veel Belgen willen K3 graag volledig Vlaams. Hoe ga je dat aanpakken?" Waarop de arme Josje, die ook haar naam nog schijnt te moeten veranderen in 'Joske' vanwege de k: "Ik zal regelmatig naar het fritkot gaan."
Gelukkig komt niet alles van één kant. "Wij hebben op onze beurt ons best gedaan om een beetje normaler te praten zodat zij ons ook verstaat", bekent Karen.

Dierendag (2)

Op deze dierendag schudde ik mijn notitieboekje nog eens uit. De volgende beesten kwamen eruit vallen:

Vlaamse woorden
- Aprilvis: 1 aprilgrap
- Andere katten te geselen hebben: wel iets anders aan zijn hoofd hebben
- Zijn kat sturen: niet komen opdagen
- Geen kat: geen hond of geen kip
- Kieken: kip of sufferd
- Kippenbillen: kippenpoten (zie ook mijn blog “Slager, heeft u kippenbillen?”)
- Muizenstrontjes: hagelslag
- Paardenmolen: draaimolen
- Vogelnestje: gehaktbal met een hardgekookt ei erin en paneermeel errond, vaak geserveerd met tomatensaus
- Vogel zonder kop: blinde vink
- In vogelvlucht: hemelsbreed; in Nederland wordt met ‘in vogelvlucht’ iets anders bedoeld, namelijk ‘in vogelperspectief’ (“De tuin wordt in vogelvlucht getekend”) of gebruikt in uitdrukkingen als ‘iets in vogelvlucht beschouwen’ (‘er een kort overzicht van geven’) 
- Waterkonijn: muskusrat

Zie ook: Dierendag (1)
Zie ook: Hondsdagen (1) en Hondsdagen (2)

Dierendag (1)

Speciaal voor dierendag nu alvast een speciale blog over dieren, verdeeld in de jullie bekende thema’s die op mijn blog regelmatig terugkomen: taalanekdotes, Vlaamse woorden, mooie woorden en taalergernissen.

Taalanekdote
Een collega van mij runt ook een ambachtelijke bakkerij én geeft nog workshops 'Verstandig snoepen'. Onlangs was ze in dit kader op bezoek bij een naschoolse opvang. De naam van de groep was De Haaien, en aan het verhaal van mijn collega te horen deden de kinderen (vijf tot zeven jaar oud) hun naam eer aan. Ze hadden totaal geen zin in een workshop. Laat staan in het eten van gezonde dingen. Komkommer? Jakkes! Paprika? Bah! Tomaat? Bweeerk! Zelfs het áánraken van een stukje tomaat was al te veel. Echter, onder de bezielende leiding van mijn collega ontpopten De Haaien zich alsnog als lieve, creatieve en grappige kinderen die er lol in kregen om poppetjes en andere figuurtjes uit de groenten te maken. En wat nog mooier is: op een gegeven moment konden ze niet meer ophouden met ervan te snoepen! Daarom heeft mijn collega besloten om de groepsnaam te wijzigen in: De Lekkerbekken. Wat ik, gezien de oorspronkelijke groepsnaam, een ontzettend leuke vondst vind. 

Mooi woord
Een mooi woord, dat ik tot voor kort niet kende, is ‘kattenwasje’, in de uitdrukking ‘een kattenwasje doen’: Van Dale 1) heel klein wasje, slechts enkele stukjes wasgoed, 2) oppervlakkige, haastige wassing, alleen even het gezicht met een nat washandje afvegen e.d.

(Taal)ergernissen in de media
- ‘Ooiervaarskuiten’
- ‘De oudste hond ter wereld is dood. De teckel Chanel stierf vorige week op 21-jarige leeftijd. In hondenjaren was ze 147 jaar oud.’ (artikel op nu.nl)

Op dierendag volgt deel 2!
Zie ook mijn blog Spin is een spin is een spin is een spin