Een fottooke trekken vanuit den otto

Oké, de Vlamingen winnen meestal het Groot Dictee, maar echt: het vak Nederlands kostte de Vlamingen op de vertaalopleiding meer moeite dan de uit de Nederland afkomstige studenten. De 'Ollanders' hadden een grote voorsprong; zaken die voor ons vanzelfsprekend waren, waren dat voor onze zuiderburen niet. Voordat de Vlamingen goed en wel met de opleiding aan de slag konden, moest hun taal eerst ontdaan worden van gallicismen en Vlaams Nederlands. Voorbeelden:

-    Dat is uw fout (schuld; Fr. ‘faute’)
-    Het is een gekend feit (bekend; Fr. ‘connu’)
-    Iedereen is verplicht van zijn jas uit te trekken (Fr. ‘obligé de’)
-    Moest ik van u zijn ... (als ik u was; Fr. si j’étais de toi)
-    Op zo’n momenten (zulke)
-    Foto’s trekken (nemen)
-    Dat gaat niet gaan (dat zal niet gaan)
-    Het uitspreken van de eind-n in woorden als ‘lopen’

Maar ook de proffen op deze gerenommeerde opleiding gingen wel eens de mist in. Op het gebied van de uitspraak bijvoorbeeld. Zo dienden wij om mij nog steeds onduidelijke redenen ‘bijvoorbeeld’ als ‘bivoorbeeld’ uit te spreken en ‘kilometer’ en ‘titel’ als ‘killometer’ en ‘tittel’. (Wat bij de Nederlanders tot een gespeelde en vaak hilarische hypercorrectie leidde: “Wij pakken de fits en halen een littertje melk!”)

In de Taalmail van VRTtaal.net staan allemaal van dit soort weetjes, in eerste instantie bedoeld voor medewerkers van de Vlaamse VRT. In deze Taalmails doen ze het goed:
- Taalmail 424: Kopenhagen. Uitspraak: koo•pən•haa•gə(n). De eind-n hoeft niet uitgesproken te worden, de n midden in de naam moet wel te horen zijn.
- Taalmail 425: Kilometer. Uitspraak: kie•loo•mee•tər. De i is een korte heldere i. Niet uitspreken alsof er 'killometer' stond.

Grip op Engelse griep

Nooit zou ik woorden schrijven als rode wijnglas, tweedehands autoverkoper of lieve heersbeestje. Of, als ik boerin zou zijn, twee jarige geitjes verkopen.
Het platform Signalering Onjuist Spatiegebruik (SOS) probeert deze ‘Engelse ziekte’, oftewel de losschrijfziekte, een halt toe te roepen, fungeert als meldpunt en geeft veel (vaak grappige) voorbeelden van hoe het dus níet moet. De regels hoef je eigenlijk niet eens te lezen, want het is echt heel simpel:
- Schrijf samengestelde woorden altijd aan elkaar; gebruik dus nooit een spatie! (Behalve bij samenstellingen met eigennamen);
- Gebruik af en toe een koppelteken, als dit noodzakelijk is of als je denkt dat dit de leesbaarheid ten goede komt.
Ik meende dat dit laatste het geval was in de titel van mijn vorige stukje. Chinese-yogaleraar leek me duidelijker dan Chineseyogaleraar. Niet omdat ik een lang woord per se in stukken wilde hakken (ik schrijf immers ook gewoon langeafstandsloper), maar die rare afwisseling van klinkers en medeklinkers e-s-e-y-o leken me het woord minder goed leesbaar te maken. Bovendien vond ik het ook een beetje gek staan, zo’n geografisch bijvoeglijk naamwoord in zo’n samenstelling, ook al is Mexicaansegriepslachtoffer volgens SOS de juiste schrijfwijze. Overigens: mijn yogaleraar is dus géén Chinees, maar geeft wel les in Chinese yoga.
En toch had ook ik een korte opflakkering van de Engelse ziekte ... Met mijn blog 'Vlaamse irritaal top-20'. Een leuke voor het jaarlijkse Groot Dictee! Irritaal top-20 moet dus geschreven worden als irritaaltop 20, groene spelling, of irritaaltop-20, witte spelling (waarbij ik een absolute voorkeur heb voor de laatste variant). Ja, en toch he ... hoe zit dat dan met klemtonen? Want ik zou irritaaltop-20 spontaan uitspreken als irritááltop-20, terwijl ik irritaal top-20 zou uitspreken zoals het hoort, namelijk als írritaal top-20. Zou daar ooit over nagedacht zijn? Overigens komt er dus een koppelteken tussen Vlaamse en irritaal, vanwege de diftong ‘ei’. Net zoals in het voorbeeld ‘financiële-informatieavonden’ op de site van SOS.
Ik wacht in spanning de uitslag van de SOS-verkiezing 'de onjuiste spatie van 2009' af. Wordt het de halve seizoenskaart? De lieve heersbeestjes? Of toch het betalen met losgeld (als tegenhanger van het betalen met de OV-chipkaart)?

De taal van mijn Chinese-yogaleraar

Ga zitten op een manier die voor jou prettig is; de hele of de halve kleermaker. Adem diep in en laat je buik bollen. Adem rustig uit. Voel die kosmische energie binnenstromen. Maak je ogen zacht en put up your inner smile. Probeer jezelf nu als het ware aan je kruin omhoog te trekken. Maak lange oren, doe alsof je elfenoortjes hebt. Adem in, armen omhoog. En maak nu het hartgeluid: hooooooooooo. Laat de hemelse chi binnenstromen. Adem weer in, armen omhoog. En maak nu het chi-geluid: chiiiiiiiiii. Haal zuivere kosmische energie binnen. Boeren, gapen en tranen mag, dat is allemaal afvallige energie. Doe nu de schattige zucht en een korte brush.
Strek nu je benen en kom met je handen naar je voeten. Masseer je borrelende bron. Nu gaan we stretchen. Voel die spanning in die onderrug. Glimlach in de obstructies. Voel de verbinding tussen je perineum en je kruin. Kom weer even recht en schud met je achterste zitbotjes. Schud nu met je voorste zitbotjes.
Doe je kin naar voren en doe de kraanvogel. Maak een mooie sierlijke beweging. Nu zit je nog in je yin, en straks gaan we naar de yang. Ga nu op handen en voeten en doe als een hond. Kwispel met je staart, schud je bekken. Daar komt die kat weer aan, die ziet die hond helemaal niet zitten: je maakt een hoge rug. Kom even tot rust. Masseer je zitbotjes; bamboo waving in the wind. Voel alle energie door al die kleine kanaaltjes lopen. Inner feeling, inner seeing, inner hearing.
Je mag nu gaan liggen. Glij binnen in je dantien, drie vingers onder de navel. Adem in die dantien. Zorg voor een mooie pulserende ademhaling. Je ziet gouden bergbeekjes, flonkerende kristallen en mooie bloemenvelden. Alles is zonovergoten. Zoek de solar plexus, het zonnetje in jezelf.
Ga nu rechtop zitten. We sluiten af met de hartgroet. Denk aan het goddelijke wezen dat je bent en dank je voorouders. Dank ook je medecursisten. Maak een vuist van je rechterhand en breng die tegen je linkerhand. Bij drie doe je je ogen open en groet je je medecursisten.

Zwartjes met botjes: Vlaamse-irritaaltop-20 (2)

Bij het maken van de Vlaamse-irritaaltop-20 realiseerde ik mij dat mijn ergernis zich vaak richt op het gebruik van wansmakelijke benamingen voor lichaamsdelen en alles wat met het menselijk lichaam te maken heeft. Iets wat misschien alles over mijzelf zegt.
Welnu, hier komt de top-10: 

10 noemen (in plaats van heten)
9 zijn baard afdoen (in plaats van 'zich scheren'; ‘het gras afdoen’ is iets minder erg, maar nog steeds erg)
8 schotelvod (een vreselijk woord voor vaatdoekje, het beneemt je toch de lust om de vaat te doen? Want: in België neemt men er niet het aanrecht mee af, maar doet men er de áfwas mee. Over het gebruik van het woord om er, à la het Nederlandse 'kopvod', een hoofddoekje mee aan te duiden, heb ik het al helemaal niet)
7 snotvalling (waarom zo plastisch; 'ik ben snipverkouden' voldoet toch?)
6 billen (wanneer we het om wat voor reden dan ook over mijn ‘dijen’ hebben, wens ik niet herinnerd te worden aan mijn zitvlak – zie ook mijn blog Slager, heeft u kippenbillen?)
5 botten/botjes (al zegt mijn teerbeminde zoon dat hij zijn botten aandoet om ermee door de sneeuw te gaan banjeren, dan nog vind ik het het een spuuglelijk woord)
4 poep (behoeft geen nadere uitleg)
3 ne vremde (dan nóg liever het vervreemdende woord ‘allochtoon’)
2 zwartje (niet alleen een vreselijk denigrerend woord, maar ook nog eens een diminutief, brrr)

Maar de aller-allerergste Vlaamse irritaal is dé Vlaamse uitdrukking voor ‘een kindje krijgen'. Daarom, op nummer één:

1 een kindje kopen

Zie ook Stoemp met groentjes: Vlaamse-irritaaltop-20

Tomates crevettes met champagne

Tomates crevettes, kouwe pla en champagne. Wederom prettig geïnspireerd door mijn verblijf in België kom ik, lang na de eindejaarslijstjes, af met nóg een lijstje van -hoe kan het ook anders- Belgisch-Nederlandse verschillen.

- In België (althans, waar ik mij bevond) wordt vuurwerk tussen 00.00 en 00.20 uur afgestoken. Zoals het hoort dus;
- Dat in Nederland brievenbussen (de officiële dus, van de posterijen) worden dichtgetimmerd en dat wij onze eigen brievenbus uit voorzorg van de paal nemen, valt aan Belgen moeilijk uit te leggen;
- Dat er in onze straat nauwelijks een vuurpijl afgestoken blijkt te zijn, vertellen we hun dan natuurlijk weer niet;
- Oliebollen worden in België niet of nauwelijks gegeten;
- Tomates crevettes (tomaten gevuld met Noordzeegarnalen), deel uitmakend van een authentieke Vlaamse ‘kouwe pla’, zijn toch echt niet te evenaren;
- Pralines van Pierre Marcolini (zie ook foto hierboven) zijn eveneens niet te versmaden;
- Tafelbier zouden ze in Nederland toch ook moeten invoeren;
- Champagne wordt in Nederland alleen met oud en nieuw gedronken, in België het hele jaar door;
- Dit vertel ik niet aan Nederlanders, anders vinden ze ons maar decadent;
- Kidibul is Belgische kinderchampagne;
- Roosvicee is Nederlanders met de paplepel ingegoten, maar Belgen kennelijk niet;
- Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar Walen hebben nog nooit van Fawlty Towers en van Sesamstraat gehoord...;
- Van Strip-Tease (het naar het schijnt legendarische programma op RTBF, waarin een bont portret van België wordt geschetst) hebben wij dan weer nooit gehoord;
- Een slere is een West-Vlaams woord voor glijbaan;
- In de vakantie Jommekes lezen is echt een aanrader;
- Het is de Nederlanders geraden dat ze nu gauw de cd-serie met kinderliedjes van kapitein Winokio op de markt brengen;
- Het Vlaamse kinderliedje ‘Ik zou zo graag een koeike kopen’ blijft verdorie dagenlang in je hoofd nadreinen.

Tot zover, en de top 10 van Vlaamse irritaal houden jullie nog van me te goed!