"Je suis le ministre du milieu": broodje aap?

Nederlanders worden zich er steeds meer van bewust, dat zij hun talen niet zo goed spreken als ze altijd dachten. Mooi, een beetje zelfkritiek kan nooit kwaad.
Begin 2008 schreef de directeur van het voormalige ITA Talencentrum (nu: Language Partners) het artikel Spring is in the air, over de achteruitgang van de talenkennis van Nederlanders. Het blad PM schreef op 24 juni jl. een artikel met dezelfde strekking: Nederlands wordt steeds meer een vreemde taal.
Vreemde-taalblunders van Nederlanders zijn hot. Niet voor niets verkopen de boeken I always get my sin (2005) en I always get my sin too (2008) van oud-Heineken-topman Maarten H. Rijkens zo goed.
Taalinstituten zoals Language Partners en Linguarama doen zo te lezen goede zaken. (Wat mij, tussen twee haakjes, bijzonder intrigeert is de terloopse uitspraak van de manager van Linguarama: "Maar we hebben ook wel eens een medewerker van een inlichtingendienst terzijde gestaan die undercover ging werken als grafdelver en het specifieke jargon van dat beroep in het Engels onderwezen moest krijgen." De combinatie van de begrippen 'inlichtingendienst' en 'grafdelver' zorgt voor een soort kortsluiting in mijn brein.)

We duiken terug in de tijd voor de leukste bekende taalblunders.

- Pieter Gerbrandy, minister-president van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, zou zich aan Winston Churchill hebben voorgesteld met: "Goodbye, mr. Churchill!"
- Toen Churchill tijdens prachtig lenteweer verzuchtte: "Ah, spring is in the air", zou Gerbrandy gereageerd hebben met "Why should I?"
- Aan premier Van Agt is het steenkolenengels ‘I can stand my little man’ toegeschreven.
- Oud-hoofdcommissaris van politie van Amsterdam Joop van Riessen zou in China gesproken hebben over de 'shooting parties' (als vertaling van 'schietpartijen') waarmee Nederlandse agenten regelmatig te maken hadden.

De allermooiste uitglijder, die ik altijd voor waar heb gehouden, blijkt een broodje-aapverhaal te zijn. Irene Vorrink zou zichzelf in Frankrijk hebben voorgesteld met de legendarische woorden: "Je suis le ministre du milieu", oftewel: de minister van de onderwereld. Deze uitspraak is echter onbevestigd, en wordt ook toegeschreven aan Marga Klompé, Hans Alders en Jan Pronk.
Jammer, het is een van de verhalen die ik altijd met smaak opdiste als ik het had over Nederlanders en hun Frans (zie voor dit laatste ook mijn blog Chez soi chez HEMA).

Hondsdagen (2)

Sommige honden stoten klanken uit, die verdacht veel lijken op menselijke spraak. Wat dacht je van deze viervoeters? En van dit schattige hondje in de show van David Letterman?
Het artikel Fact or Fiction: Dogs can talk helpt de al te enthousiaste (lees: zich gruwelijk aanstellende) hondenbezitters uit deze filmpjes uit de droom. Honden praten niet - ze imiteren hooguit. En waarom? Simpel: een hond wil maar één ding. In de woorden van een psycholoog en hondenexpert: "If dogs could talk, they would tell you, 'I'm just in it for the cookies.'"
Honden hebben echt geen idee wat wij zeggen.
Ik moest meteen denken aan mijn favoriete Gary Larson cartoon.

Hondsdagen (1)

Hoewel zowel de buitenthermometer als de kalender het nog niet aangeven, voelt het in onze tuin aan alsof de hondsdagen al daar zijn.
Waar komt dat woord eigenlijk vandaan? 'Hondsdagen', oftewel de warmste tijd van het jaar, komt van het Latijnse 'dies caniculares', van canicula (Sirius, de Hondsster, volgens de Griekse mythologie de hond van de jager Orion), die in de betreffende periode tegelijk met de zon boven de horizon komt. Volgens onze kalender is dit van 19 juli tot 18 augustus. In Nederland moet het op zo'n hondsdag minstens 30 graden zijn; in België wordt hiervoor een temperatuur van 25 graden aangehouden.

Volgens goed gebruik komt na de hondsdagen... het hondenweer. Het woord hondenweer (ja, daar is ie weer, de tussen-n!) is afgeleid van het oud-Nederlandse woord ondeweer, dat slecht weer (onweer) betekent.
De herkomst van de Engelse uitdrukking 'it's raining cats and dogs' blijkt niet duidelijk te zijn. Enkele verklaringen: honden en katten zouden in de middeleeuwen op de daken verbleven hebben; bij nat weer gleden ze eraf, of: in de middeleeuwen spoelden de dode lichamen van deze huisdieren bij hevige regenval zomaar door de straten.
Overigens heb ik zojuist twee dingen bijgeleerd:
- alle studenten Engels leren de uitdrukking 'it's raining cats and dogs'; Engelstaligen zelf blijken deze uitdrukking echter zelden of nooit te gebruiken.
- in de geweldige film 'Magnolia' met Tom Cruise regent het op een gegeven moment kikkers - nooit heb ik deze scène begrepen. Nu blijkt het, ongelooflijk maar waar, werkelijk mogelijk te zijn dat kikkers en vissen bij stormachtig regenweer uit de lucht vallen. Niet dat de filmscène mij nu duidelijk is; het zal wel iets symbolisch zijn. Misschien moet ik de film nog eens bekijken als de hondsdagen voorbij zijn.

hondsdagen - dog days - la canicule - Hundstage