zaterdag 30 januari 2010

Een fottooke trekken vanuit den otto

Oké, de Vlamingen winnen meestal het Groot Dictee, maar echt: het vak Nederlands kostte de Vlamingen op de vertaalopleiding meer moeite dan de uit de Nederland afkomstige studenten. De 'Ollanders' hadden een grote voorsprong; zaken die voor ons vanzelfsprekend waren, waren dat voor onze zuiderburen niet. Voordat de Vlamingen goed en wel met de opleiding aan de slag konden, moest hun taal eerst ontdaan worden van gallicismen en Vlaams Nederlands. Voorbeelden:

-    Dat is uw fout (schuld; Fr. ‘faute’)
-    Het is een gekend feit (bekend; Fr. ‘connu’)
-    Iedereen is verplicht van zijn jas uit te trekken (Fr. ‘obligé de’)
-    Moest ik van u zijn ... (als ik u was; Fr. si j’étais de toi)
-    Op zo’n momenten (zulke)
-    Foto’s trekken (nemen)
-    Dat gaat niet gaan (dat zal niet gaan)
-    Het uitspreken van de eind-n in woorden als ‘lopen’

Maar ook de proffen op deze gerenommeerde opleiding gingen wel eens de mist in. Op het gebied van de uitspraak bijvoorbeeld. Zo dienden wij om mij nog steeds onduidelijke redenen ‘bijvoorbeeld’ als ‘bivoorbeeld’ uit te spreken en ‘kilometer’ en ‘titel’ als ‘killometer’ en ‘tittel’. (Wat bij de Nederlanders tot een gespeelde en vaak hilarische hypercorrectie leidde: “Wij pakken de fits en halen een littertje melk!”)

In de Taalmail van VRTtaal.net staan allemaal van dit soort weetjes, in eerste instantie bedoeld voor medewerkers van de Vlaamse VRT. In deze Taalmails doen ze het goed:
- Taalmail 424: Kopenhagen. Uitspraak: koo•pən•haa•gə(n). De eind-n hoeft niet uitgesproken te worden, de n midden in de naam moet wel te horen zijn.
- Taalmail 425: Kilometer. Uitspraak: kie•loo•mee•tər. De i is een korte heldere i. Niet uitspreken alsof er 'killometer' stond.

8 opmerkingen:

Lucienne Heemskerk Teksten & Vertalingen zei

Toch is dat stukje in Taalmail 425, 'De i is een korte heldere i', eigenlijk verwarrend. Het is daarom goed dat erbij staat dat men deze 'i' niet moet uitspreken alsof er 'killometer' stond. Waar het volgens mij op neerkomt is dat Vlamingen de neiging hebben om zo'n 'i', als bijvoorbeeld in 'kilometer', lang aan te houden, langer dan Nederlanders zouden doen. Als ze dan leren dat ze hem kort(er) moeten uitspreken, slaan ze door naar de andere kant, en spreken ze hem uit zoals in het woord 'big'.

Sander Lelieveld zei

Dat van de i die kort uitgesproken hoort te worden heb ik nooit begrepen. We maken dat Nederlands veel te moeilijk. Waarom is er dan nog de ie, ofwel de combinatie met de e er achter, om hem "lang" uit te spreken, als de i soms kort en soms lang behoort te worden uitgesproken.

Schrijf je liter, zeg je lieter.

Ik vind het wel logisch om in dit geval "litter" te zeggen. Letters die voor de uitspraak zo afhankelijk zijn van de omgeving, ik vind ze maar raar....

Zo heb ik nog een leuke suggestie voor je blog, die mail ik je nog.

Jeugdbib Ham zei

Tja, je kan Vlamingen ervan beschuldigen taalfouten te maken, maar Nederlanders maken van hun taalfouten dan weer gelijk een algemene regel. Zoals bijvoorbeeld het verkeerd gebruik van 'hun'. Is dat dan wel eerlijk?

Lucienne Heemskerk Teksten & Vertalingen zei
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
Sander Lelieveld zei

Sla een boek open van 100 jaar geleden en je moet al even wennen aan het taalgebruik. Dat komt door al dit soort veranderingen in de taal.

Het jammerlijke is alleen dat het gemaksaanpassingen zijn die ingegeven zijn door de massa..... En niet door de elite, zeg maar. Eigenlijk apart te merken dat taalkundige veranderingen dus niet van de elite afkomen. Vrijwel elke andere vooruitgang wel.

Jeugdbib Ham zei

Ja, maar doordat de Nederlandse massa ervoor zorgt dat dat afschuwelijke 'hun hebben' binnenkort basisregel wordt, zitten wij Vlamingen weldra ook met die regel. Omgekeerd gebeurt dat vrijwel nooit. Het lijkt erop dat over onze taalregels vooral in Nederland beslist wordt.

Reinier Post zei

Ik ken meisjes die in Halle naar school gaan en het valt me op dat ze geen verschil in uitspraak maken tussen korte en lange klinkers (i = ie, a = aa, o = oo, u = uu). Ik weet niet hoe ver verspreid dat is in Vlaanderen, maar als je dat onderscheid niet maakt klinken 'tittel' en 'tittel' inderdaad hetzelfde.

Reinier Post zei

Au. Ik bedoel natuurlijk 'tittel' en 'tietel'. Hooguit wordt de tweede 'i' langer aangehouden, maar de klank ervan is hetzelfde.